bülent arınç ne demek?

Bülent Arınç (d. 25 Mayıs 1948, Demirtaş, Osmangazi, Bursa), Türk siyasetçi ve avukat. Eski Cumhurbaşkanı Vekili, 22. TBMM Başkanı ve Başbakan Yardımcısı

2002-2007 yılları arasında 22. dönemde Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığı görevini yürüttü. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı döneminde Cumhurbaşkanlığı’na vekâlet etti. 2009-2015 yılları arasında; 61. ve 62. hükûmetlerde başbakan yardımcısı olarak yer aldı. 2019 yılından beri üyesi olduğu Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulundan 24 Kasım 2020 tarihinde istifa etmiştir.

İlk defa 24 Aralık genel seçimlerinde RP Manisa milletvekili olarak meclise girdi ve aralıksız olarak 19,5 yıl boyunca milletvekili olarak görev yaptı. AK Parti'nin kurucularındandır.

Erken yaşamı ve eğitimi

25 Mayıs 1947 tarihinde Jandarma Astsubayı İbrahim Arınç ile Sevdiye Arınç'ın (1919-2003) dördüncü çocuğu olarak, babasının görev yaptığı Demirtaş, Osmangazi'ta doğdu.¹ Ailesi Manisa'nın Büyüksümbüller köyündendir.² 12 yaşındayken babasını kaybetti.³ Çocukluğu babasının görevi nedeniyle Van, Silopi, Beytüşşebap gibi yerlerde de geçti. İlkokula Ayvalık'ta başladı Elazığ'da devam etti. Daha sonra ailesinin memleketleri olan Manisa'ya dönmesi ile ilk orta ve lise eğitimini Manisa'da tamamlamasının ardından 1970 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu ve uzun süre Manisa'da serbest avukatlık yaptı.

Bülent Arınç'ın babası Türk⁴ kökenlidir.

Siyasi kariyeri

Erken siyasi kariyeri

Gençlik yıllarından itibaren siyasete ilgi duydu. Genel başkanlık görevini Necmettin Erbakan'ın üstlendiği, sağ görüşlü Millî Selamet Partisi'nin (MSP) Manisa Gençlik Kolları Başkanlığı ve Manisa İl Başkanlığı görevlerinde bulundu.⁵ 13 Ekim 1985'te Refah Partisi'nin İzmir'de düzenlediği Refah Gecesi'nde yapılan konuşmalar nedeniyle daha sonra Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde, aralarında RP Merkez Karar ve Yönetim Kurulu Üyesi Bülent Arınç'ın da bulunduğu partililer hakkında dava açıldı.⁶ Arınç yargılama sonunda iki yıl hapis cezasına çarptırıldı, ancak cezası Yargıtay tarafından iptal edildi.

Milletvekilliği

1991 Türkiye genel seçimlerinde Refah Partisi Manisa milletvekili adayı oldu fakat seçilemedi. 1994 Türkiye yerel seçimlerinde Refah Partisi'nden Belediye Başkan adayı oldu fakat seçimde başarısız oldu.

1995 Türkiye genel seçimlerinde tekrar Refah Partisi Manisa milletvekili adayı oldu ve seçimi kazanarak ilk defa TBMM'ye girdi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Adalet Komisyonu ve Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu'nda çalıştı. Yurt içi ve yurt dışı resmî toplantı ve sempozyumlara katıldı. 1999 Türkiye genel seçimleri'nde Refah Partisi'nin kapatılmasından sonra kurulan Fazilet Partisi milletvekili olarak tekrar meclise girdi ve Fazilet Partisi Grup Başkan Vekilliği görevini icra etti.⁷

TBMM Başkanlığı (2002-2007)

Bülent Arınç, Adalet ve Kalkınma Partisinin (AK Parti) kurucuları arasında yer aldı ve 2002 Türkiye genel seçimlerinde AK Parti Manisa milletvekili olarak meclise girdi. Kasım 2002'de yapılan TBMM Başkanlığı seçiminde AK Parti'nin Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkan adayı oldu; birinci turda 369 oy alarak TBMM'nin 22. Başkanı seçildi. 8 Ekim 2004 tarihinde yapılan TBMM Başkanlığı seçiminde aynı göreve yeniden seçildi ve görevini 22 Temmuz 2007 tarihine kadar sürdürdü.

Başbakan yardımcılığı (2009-2015)

Arınç, 2007 Türkiye genel seçimlerinde tekrar AK Parti Manisa milletvekili olarak meclise girdi. 1 Mayıs 2009 tarihinde yapılan kabine revizyonunda Türkiye başbakan yardımcılığı makamında bulunan Hayati Yazıcı yerine Arınç getirildi.⁸ Hükûmet sözcülüğü görevini de üstlenen Arınç, 2011 Türkiye genel seçimleri'nde AK Parti Bursa milletvekili olarak meclise girdi. AK Parti'nin seçim zaferi sonrası Recep Tayyip Erdoğan tarafından kurulan 61. Türkiye Hükûmeti'nde Başbakan Yardımcılığı görevini sürdürdü. Erdoğan'ın 2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından Ahmet Davutoğlu tarafından kurulan 62. Türkiye Hükûmeti'nde de görevine devam etti.

2 Ocak 2014 tarihinde KIRSİAD isimli derneğin açılış töreninde 2015 yılının ilk çeyreğinde yapılması planlanan genel seçimleri işaret ederek "Refah'tan bu yana da beş dönemdir parlamentoda milletvekiliyim. Kaldı şurada altı ayımız. Allah hayırlı, uzun ömür verirse altı ay sonra gençlere yerimizi terk edeceğiz. 'Bize bu kadar yeter kardeşim, biraz da kendimize gelelim, işimize bakalım, biraz dinlenelim, siyasete dışarıdan katkı sağlayabilirsek sağlayalım' diyeceğiz." diyerek siyasete devam etmeyeceğini açıklamış⁹ olsa da siyasi kariyeri devam etti.

Suikast iddiası ve kozmik oda araması (2009)

19 Aralık 2009'da Bülent Arınç'ın Ankara'daki evinin yakınlarında iki kişi, Bülent Arınç’a suikast yapılacağına dair bir telefon ihbarı alındığı iddiası ile TEM polisleri tarafından gözaltına alındı. Daha sonra Türk Silahlı Kuvvetleri personeli olduğu anlaşılan kişilerin sorguları sürecinde Ankara’daki Özel Harp Dairesi’ne bağlı Seferberlik Tetkik Kurulu Ankara Bölge Başkanlığında arama yapıldı. Yakalanan subayların aslında bir casusluk faaliyetini deşifre etmek için görevde olduğu anlaşılmasına rağmen soruşturmaya devam edildi.¹⁰ Seferberlik Tetkik Kurulu'nda bulunan 11 ve 16 numaralı kozmik odalarda aramalar "devlet sırrı" gerekçesiyle hâkim Kadir Kayan tarafından yapıldı. Soruşturmanın başında dönemin Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ da dahil olmak üzere üst düzey askerler, devlet sırlarının gizliliğini ihlal edebileceği gerekçesi ile bu odaların aranmasına karşı çıksa da dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, bizzat Başbuğ'dan odaların aratılmasını rica etmiştir.¹¹¹² Bu arada, Arınç’ın evinin etrafında yakalanan iki subay tutuklanma talebiyle çıkarıldıkları mahkeme tarafından serbest bırakıldı.¹³

2009 yılında soruşturmayı yürüten savcılar suikast gerçekleştireceğine dair hazırlanmış olduğu iddia edilen belgeler hakkında kriminal inceleme yapmadı. Fakat daha sonra 2014 yılında dosyaya yeni bir savcı atandı. Yakalanan subaylara ait olduğu iddia edilen suikast planları ve krokilerinin aslında o subaylara ait olmadığı, soruşturmayı yürüten polisler tarafından hazırlandığı kriminal inceleme sonucu tespit edildi.¹⁴ Bununla beraber suikastın yapılacağına dair TEM’e yapıldığı iddia edilen telefon aramasının da aslında hiç yapılmadığı, savcılığın HTS kayıtları incelemesi sonucu ortaya çıkmıştır.

Kozmik Oda soruşturmasını yürüten savcı Mustafa Bilgili, darbe girişiminin ardından Fetullahçı yapılanmaya mensup olduğu için kayıplara karıştı ancak 9 Kasım 2016 günü sahte kimlikle yakalandı. Kozmik odada arama yapan hâkim Kadir Kayan'ın ise; soruşturma esnasında elde edilen CD, dosya ve hard diskten oluşan devletin en gizli belgelerini yabancı şahıs ve kurumlara sızdırdığı ortaya çıktı. Aynı hakim, 2005 yılında da örgüt elebaşı Fethullah Gülen’e yönelik açılan davada beraat kararı veren hakimdir. Darbe girişiminin ardından hakim Kayan firar etti. Fethullahçı hâkim ve savcıların kozmik odada arama yapmasını sağlayan Genelkurmay Adli Müşaviri Muharrem Köse ise; 15 Temmuz’dan sonra tutuklandı, darbe girişiminin planlayıcılarından olduğu tespit edildi ve müebbet ceza aldı.¹⁵

Emekli Korgeneral Erdoğan Karakuş, 3 Mayıs 2020'de Halk TV'ye yaptığı açıklamada kozmik odaların açılıp aranması sonrası devletin yabancı istihbarat servislerine ve terör örgütlerine yerleştirdiği görevlilerin ifşa edildiğini ifade etti. İfşa olmaları sonucu 848 Türk devlet görevlisinin şehit edildiğini iddia etti. Ayrıca bu aramaların Gülen Hareketi'ne mensup kişilerce tezgahlandığı belirtildi.

Bu durumların ortaya çıkması sonucu, Arınç'a sosyal medyadan önemli tepkiler geldi. Arınç'ın Gülen destekçileriyle hareket edip onların devlet sırlarını ifşasına önayak olduğu öne sürüldü. Bülent Arınç ise olay hakkında zaman içerisinde farklı açıklamalarda bulunmuştur. 2009 yılında Taraf gazetesine ve Star gazetesinden Şamil Tayyar'a hayatının tehlikede olduğunu, kendisine askerler tarafından bir suikast düzenleneceğine dair açıklamalar yapmıştır. Yaşanan bu suikast planını ise MGK'ya taşıyacağını ifade etmiştir.¹⁶ 2012 ve 2015 yılında yaptığı açıklamalarda ise olay hakkında tam tersi bir açıklama yaparak "bunun bir suikast olduğunu zannetmiyorum" demiştir.¹⁷ Hasan Hüseyin Türkoğlu ise yaşanan olaylar ile ilgili Arınç'ın kendisine "Biliyorum, bunun suikastla alakası yok ben bundan faydalanıyorum" dediğini ifade etmiştir.¹⁸¹⁹²⁰

Suikast iddiası sebebiyle kozmik odaların aranması neticesinde 16 Seferberlik Bölge Başkanlığı’nın 11’i tasfiye edilmiştir. Bununla beraber Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin olası işgali sonucu uygulanacak sivil yapılanmanın planlamaları ve sivil direniş planlamaları yok edilmiş, bu birimler de etkisiz hale getirilmiştir.²¹

Çözüm Sürecini İzleme Heyeti tartışması (2015)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 20 Mart 2015'te Çözüm sürecindeki ilerlemeyi gözlemleyecek bir ‘izleme heyeti’ kurulmasına sıcak bakmadığını söyleyerek, Bülent Arınç'ın da içerisinde bulunduğu 62. Türkiye Hükûmeti'ni eleştirdi.²²

Ertesi gün Bülent Arınç, Erdoğan ne zaman isterse kendisine bilgi verildiğini, dolayısıyla Erdoğan'ın izleme heyetinden habersiz olamayacağını ve Erdoğan'ın sözlerinin ancak ‘kendi özgün düşünceleri’ olarak yorumlanabileceğini söyledi. Ayrıca izleme heyetini kurmada hükûmet olarak kararlı olduklarını, heyeti de faydalı bulduklarını ve heyette yer alması muhtemel isimlerin de geçmişte Akil İnsanlar Heyeti'nde yer alan isimler olduğunu belirtti. Aynı gün, AK Parti milletvekili Mehmet Metiner, Arınç'a tepki gösterdi.²³

22 Mart'ta açıklama yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, İzleme Heyeti'ne karşı olduğunu yineledi ve “Hükümetle Cumhurbaşkanı her an her konuyu görüşüyor diye bir şey yok” diyerek izleme heyeti konusunda hükûmetin kendisi ile mutabakata varmadan hareket ettiği mesajını verdi.²⁴

Melih Gökçek'in yönelttiği suçlamalar (2015)

23 Mart 2015'te Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, Bülent Arınç’ın FETÖ'nün talimatıyla Erdoğan'a karşı çıkışlar yaptığını iddia etti ve artık AK Parti'ye yakışmadığını söyleyerek Arınç'ı istifaya çağırdı. Hatta istifa etmeyip direnmesi ihtimaline karşılık Arınç'ın direkt görevden alınması gerektiğini söyledi.²⁵

14 Mart 2017'de Melih Gökçek, Hüseyin Gülerce'ye dayandırdığı kaynağına göre Gezi Parkı protestoları başarıya ulaştığı takdirde, o sırada Fas'ta bulunan Recep Tayyip Erdoğan'ın görevden alınıp AKP içindeki FETÖ'cü milletvekilleri tarafından Bülent Arınç'ın başbakan yapılmak istendiğini iddia etti.²⁶

Ödüller

Kızıl Elma Devlet Ödülü²⁷

Özel yaşamı

Münevver Arınç ile evliliğinden ikisi erkek üç çocuğu oldu. Oğullarından Mehmet Fatih Arınç 1997 yılında geçirdiği trafik kazasında 16 yaşında yaşamını yitirdi.²⁸

COVID-19 pandemisi sırasında koronavirüse yakalandığı 10 Eylül 2020²⁹ tarihinde basına yansıdı.